بررسی تجزیه علیت و همبستگی اثر الگو و تراکم کاشت بر دو رقم کلزا

به منظور شناسایی صفات مهم زراعی مرتبط با عملکرد دانه در کلزا، دو رقم کلزا (گلبرگ دار هایولا 401 و بدون گلبرگ هیلیت 201) در سه تراکم و دو آرایش کاشت به صورت طرح اسپیلت-فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در موسسه تحقیقات برنج کشور در رشت در سال 85-84 اجرا شد و صفات عملکرد و اجزای آن مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس داده ها اختلاف معنی داری را بین ارقام کلزا از نظر کلیه صفات نشان داد که دلالت بر وجود تنوع بالا در بین آن ها است. عملکرد همبستگی مثبت و معنی داری را با تعداد خورجین در بوته، طول غلاف، تعداد دانه در خورجین و تعداد شاخه­های فرعی در هر یک از شرایط آرایش کاشت، نوع رقم و تراکم کاشت نشان داد، در حالی که با صفت ارتفاع بوته همبستگی منفی و معنی داری داشت. همبستگی در شرایط مختلف با هم تفاوت داشتند که نشان­دهنده تاثیر شرایط بر همبستگی ها می باشد. تجزیه رگرسیونی گام به گام نشان داد که در هر شرایط، صفت خاصی وارد مدل شده و تغییرات عملکرد دانه را توجیه می نماید. تجزیه ضرایب مسیر در شرایط مختلف نشان داد که صفت تعداد خورجین در بوته در اکثر شرایط مورد مطالعه بیشترین اثر مستقیم را نسبت به سایر صفات و کمترین اثر غیرمستقیم را از طریق صفات دیگر بر روی عملکرد دانه داشته و بنابراین می تواند به عنوان مهم ترین صفت جهت بهبود عملکرد دانه در اکثر شرایط معرفی گردد.